Yazar: admin

Trafik Kazası Nedeniyle Tazminat

2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’na göre trafik kurallarına aykırı davranışları nedeniyle kazaya sebebiyet verenlerin karşı tarafa verdiği zararın karşılanması amacıyla, trafiğe çıkan her aracın Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası bulunması gerekmektedir.

Kazaya karışan araçların kusur ve sorumlulukları her vakada ayrı ayrı değerlendirilmeli ve tazminat hukuku yönünden değerlendirildiğinde poliçe teminat kapsamından bu zararın karşılanması gerekmektedir.

Bu nedenle kaza meydana geldikten sonra kazaya karışan şahıslar yahut kolluk kuvvetlerince tutulan tutanaklar hayati önem taşımakla beraber, T-10 cetveline ve davacının sosyo ekonomik durumuna göre belirlenecek tazminatın hem hesaplanmasında hem de hesaplanan tutara itiraz sürecinde uzman avukatın rolü büyüktür.

İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku

İşçi alacakları:

  • Kıdem tazminatı: İşçinin ilk alacağı olan maaş alacağının çalıştığı her sene artı bir maaş alması olarak yorumlanabilir. İş sözleşmesi işveren tarafından haksız biçimde sonlandırılan yahut işçi tarafından haklı sebeple feshedilen işçinin, son aldığı brüt maaşı üzerinden hesaplanır. (Evlenme, askerlik, emeklilik ve ölüm gibi hallerde de hak kazanılabilir.) Dolayısıyla işçinin net maaşının yanı sıra aldığı yol, yemek, prim gibi alacakları da hesaplamaya katılır. 1 yıldan uzun süre çalışan işçinin sözleşmenin sonlandırılması üzerine, işveren tarafından kendiliğinden ödenmemesi durumunda arabuluculuk veya iş mahkemesinde dava açarak alması mümkündür. (Zamanaşımı 10 yıl.)
  • İhbar tazminatı: İşçi/işveren iş sözleşmesini sonlandırmadan belirli bir süre önce karşı yana bildirimde bulunmaması nedeniyle ödenir. İşçi 6 aydan az çalıştıysa 2 haftalık, 6ay-1.5 yıl çalıştı ise 4 haftalık, 1,5 yıl ila 3 yıl arası çalıştı ise 6 haftalık, 3 yıldan fazla çalıştı ise 8 haftalık bildirim süresi vardır. Bu süreler kanunda yazılı olup, süreye uymayan taraf süre tutarınca hak edilen bedelin ödenmesi gerekir. (Zamanaşımı 10 yıl. )
  • Fazla mesai ücreti: İşçinin kural olarak haftada en fazla 45 saat çalışması gerekir. Bu süreden fazla olan her bir saatlik çalışma için, işçi saatlik ücretinin bir buçuk katı kadar ücrete hak kazanır. Uzun süreli fazla mesai ücretlerinin birikmesi durumunda en büyük alacak bu kalemde oluşur. (Zamanaşımı 5 yıl.)
  • Ulusal Bayram Genel Tatil ücreti: Kendine özel ( Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun) düzenleme gereğince işçinin bu tatil günlerinde çalışması halinde çalıştığı saat hesaplanarak, saatlik ücretinin 2 katı ücrete hak kazanır. (Zamanaşımı 5 yıl. )
  • Yıllık izin ücreti: İşyerinde en az 1 yıl çalışan işçi her sene artan sayıda yıllık izin kullanma hakkına sahip olacaktır. İş sözleşmesinin sonlanmasıyla birlikte, kullanılmamış olan yıllık izin ücretlerinin son brüt ücret üzerinden hesaplanır. 1 ila 5 yıl arası çalışanlar senede 14 gün, 6 ila 14 yıl arası 20 gün, 15 yıl ve fazlası çalışanlar yıllık 26 gün izin kullanmalıdır.
  • Kötüniyet tazminatı:İşverenin haksız surette, başka bir sebebi bahane ederek asıl niyetini gizleyerek iş sözleşmesini sona erdirmesi halinde işçiye ödenir, genelde SGK primlerinin eksik yatırılması yahut işçinin işveren aleyhine tanıklık etmesi nedeniyle feshedilen sözleşmenin başka bir sebep gösterilerek feshi şeklinde karşımıza çıkar, ihbar süreleri üzerinden hesaplanır. (Zamanaşımı 10 yıl. )
  • Hafta Tatili Ücreti: İşçinin haftada 7 gün çalışmasının önüne geçilmek amacıyla işçiye en az haftada 1 gün tatil kullandırılması gerekmektedir. Buna aykırı çalışılması halinde ücret alacağı doğacaktır. (Zamanaşımı 5 yıl.)
  • Asgari Geçim İndirimi: İşçinin bekar/evli, çocuklu, çocuksuz veya kaç çocuklu olduğuna göre belirlenir. 01.01.2008 tarihinden beri, işçinin kendisi için %50, çalışmayan ve herhangi bir gelir elde etmeyen eş için %10, çocukların her biri için ilk iki çocuk %7,5 diğerleri için ise %5 şeklinde hesaplanarak ödeme yapılmalıdır. (Zamanaşımı 5 yıl.)
  • İş Kazası/Meslek Hastalığı Nedeniyle Tazminat: İşçinin işyerinde çalışmasından kaynaklı yahut o sırada başına gelen kaza/hastalık hallerinde ödenir. Rahatsızlığın devlet hastanesince raporlandırılması gerekir. (Zamanaşımı 10 yıl. )
  • Sendikal Tazminat: İşçinin herhangi bir sendikaya üye olması nedeniyle işveren tarafından mobing uygulanarak veya başka bir suret ve sebeple sözleşmenin sonlandırılması yahut ayrım yapılması halinde işçinin en az 1 yıllık ücretinin ödenmesi gerekecektir. (Zamanaşımı 10 yıl.)
  • Eşit davranmama Tazminatı: İşverenin işçiler arasında belirli süreli çalışan-belirsiz süreli çalışan, erkek-kadın, bekar-evli-gebe gibi farklı özellikleri nedeniyle, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin diğer sebepler zorunlu kılmadıkça, sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında veya sona ermesinde farklı işlem yapamaz. Aykırılık halinde 4 aya kadar ücreti tutarında tazminat ve yoksun kaldığı diğer haklarını talep edebilir. (Zamanaşımı 10 yıl. )
  • Faiz: Kıdem, Hafta tatili, ücret, fazla çalışma ve UBGT ücretlerinde bankaların mevudata uyguladığı en yüksek faiz alınırken, diğer kalemlerde yasal faiz (%9) hesaplanacaktır. Her bir alacağın muacceliyet tarihleri farklıdır.

Aile Hukuku

Boşanma:

Boşanma davalarını pratik hukukta 2 türde ele almaktayız:

  1. Anlaşmalı boşanma davası açabilmek için tarafların en az 1 yıl süre ile evli kalmış olmaları gerekmekte olup, taraflar boşanmanın her tür (boşanma, velayet, nafaka, tazminat, mal rejimi, düğün takısı,yargılama giderleri … gibi) mali sonucu üzerinde anlaşmaya varmış olmalı ve bu duruma ilişkin imzalı protokolü mahkemeye sunmalıdır.

(Protokol düzenlenmesi ve davanın kısa sürede sonuçlanması için avukat tutmanız faydalıdır.)

  • Çekişmeli boşanma davasında ise taraflardan biri diğerinin kusurunu ispat edecek sebep, vaka ve delillerini ortaya koymalıdır.

Kanundan kaynaklı boşanma sebepleri Türk Medeni Kanunu’nun İkinci Bölümü’nde tek tek sayılıdır. Bunlar:

  1. Zina (Madde 161)- Eşlerden biri zina ederse, diğer eş boşanma davası açabilir. Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve her hâlde zina eyleminin üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer. Affeden tarafın dava hakkı yoktur.
  2. Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı davranış (Madde 162)- Eşlerden her biri diğeri tarafından hayatına kastedilmesi veya kendisine pek kötü davranılması ya da ağır derecede onur kırıcı bir davranışta bulunulması sebebiyle boşanma davası açabilir. Davaya hakkı olan eşin boşanma sebebini öğrenmesinden başlayarak altı ay ve her hâlde bu sebebin doğumunun üzerinden beş yıl geçmekle dava hakkı düşer. Affeden tarafın dava hakkı yoktur.
  3. Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme (Madde 163)- Eşlerden biri küçük düşürücü bir suç işler veya haysiyetsiz bir hayat sürer ve bu sebeplerden ötürü onunla birlikte yaşaması diğer eşten beklenemezse, bu eş her zaman boşanma davası açabilir.
  4. Terk (Madde 164)- Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek maksadıyla diğerini terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği takdirde ayrılık, en az altı ay sürmüş ve bu durum devam etmekte ve istem üzerine hâkim veya noter tarafından yapılan ihtar sonuçsuz kalmış ise; terk edilen eş, boşanma davası açabilir. Diğerini ortak konutu terk etmeye zorlayan veya haklı bir sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır. Davaya hakkı olan eşin istemi üzerine hâkim veya noter, esası incelemeden yapacağı ihtarda terk eden eşe iki ay içinde ortak konuta dönmesi gerektiği ve dönmemesi hâlinde doğacak sonuçlar hakkında uyarıda bulunur. Bu ihtar gerektiğinde ilân yoluyla yapılır. Ancak, boşanma davası açmak için belirli sürenin dördüncü ayı bitmedikçe ihtar isteminde bulunulamaz ve ihtardan sonra iki ay geçmedikçe dava açılamaz.
  5. Akıl hastalığı  Madde 165- Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hâle gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir. VI. Evlilik birliğinin sarsılması Madde 166- Evlilik birliği, ortak hayatı sürdürmeleri kendilerinden beklenmeyecek derecede temelinden sarsılmış olursa, eşlerden her biri boşanma davası açabilir. Yukarıdaki fıkrada belirtilen hâllerde, davacının kusuru daha ağır ise, davalının açılan davaya itiraz hakkı vardır. Bununla beraber bu itiraz, hakkın kötüye kullanılması niteliğinde ise ve evlilik birliğinin devamında davalı ve çocuklar bakımından korunmaya değer bir yarar kalmamışsa boşanmaya karar verilebilir. Evlilik en az bir yıl sürmüş ise, eşlerin birlikte başvurması ya da bir eşin diğerinin davasını kabul etmesi hâlinde, evlilik birliği temelinden sarsılmış sayılır. Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır. Hâkim, tarafların ve çocukların menfaatlerini göz önünde tutarak bu anlaşmada gerekli gördüğü değişiklikleri yapabilir. Bu değişikliklerin taraflarca da kabulü hâlinde boşanmaya hükmolunur. Bu hâlde tarafların ikrarlarının hâkimi bağlamayacağı hükmü uygulanmaz. Boşanma sebeplerinden herhangi biriyle açılmış bulunan davanın reddine karar verilmesi ve bu kararın kesinleştiği tarihten başlayarak üç yıl geçmesi hâlinde, her ne sebeple olursa olsun ortak hayat yeniden kurulamamışsa evlilik birliği temelden sarsılmış sayılır ve eşlerden birinin istemi üzerine boşanmaya karar verilir

Kanundan kaynaklı boşanma sebeplerinin yanı sıra çiftler başka nedenlerle de boşanmak isteyebilir, bu durumda şiddetli geçimsizlik yahut evlilik birliğinin temelinden sarsılması şeklinde yine de kanuni bir sebep belirtilmiş olacaktır.

Çekişmeli boşanma davaları dilekçeler aşamasının yazılı yapılması, delillerin süresinde sunulması, duruşmaların oldukça teknik bir dille sürdürülmesi ve kesin sürelere uyulmamasının önemli sonuçlarının yanı sıra mali konuların uzmanlık gerektirecek nitelikte hesaplama bilgisi gerektirmesi nedeniyle bu tür davalarda mutlaka hukuki yardım almalıdır.

Hukuk büromuz gerek bu konuda alınan özel eğitimler ve gerekse yıllara dayanan tecrübesi nedeniyle başarısını kanıtlamıştır.

Velayet:

Boşanmanın sonuçlarından biri olarak, tarafların müşterek çocuklarının velayetinin kimde kalacağı konusu genel olarak hakimin takdir yetkisi ile belirlenmekle, hakim bu takdir yetkisini kullanırken bir takım kriterleri göz önünde bulundurmakta ve her şeyden önce çocuğun menfaatini ön planda tutmaktadır.

Çocuğun yaşı, yaşayacağı ortamın sosyo-ekonomik durumu, velayeti isteyen taraflardan hangisinin çocuğa daha iyi bakacağı belirli (özellikle Yargıtay kararları ile sıralamanın mümkün olduğu) kriterlere bağlanmıştır.

Örneğin genel olarak 0-6 yaş arası bir çocuğun anne sevgi bakım ve şevkatine muhtaç olduğu göz önünde bulundurularak anneye verildiği, sonraki yaşlarda eğitim hayatı başlayacağından maddi durumu daha iyi olan tarafa verildiği görülmekte, bazı davalarda ise çocuk pedagog tarafından dinlenmekte yahut sosyal hizmet uzmanı tarafların konutlarını ziyaret edip çocuk menfaatini göz ederek yorumda bulunan uzmanlık raporu sunarak davayı aydınlatmaktadır.

Velayetin dava açıldıktan sonuçlanana kadar ki kısımda tedbiren bir tarafa verilmesi, dava sonucunda kesin olarak bir tarafa verilmesi veya dava sonuçlandıktan sonra ortaya çıkan koşullar nedeniyle değiştirilmesi istemiyle ortaya çıkan davalarda avukat yardımı almak hayati derecede önem taşır.

Nafaka:

Aile Hukuku’nda genel olarak iki tip nafaka karşımıza çıkmaktadır:

  1. İştirak nafakası :

İştirak nafakası adından da anlaşılacağı üzere, müşterek çocuğun yaşam masraflarına velayeti elinde bulundurmayan tarafın katılımını sağlamak amacıyla tesis edilir.

Nafakanın tayininde tarafların ekonomik gelir ve giderlerinin yanı sıra 18 yaş altı çocuğun giderlerinin de neler olduğunun tek tek incelenmesi ve hakkaniyete uygun bir miktar tayin edilmesi gerekmektedir.

  • Yoksulluk nafakası:

Boşanma sonucunda taraflardan biri ekonomik olarak yoksulluğa düşecekse, mali durumu iyi olan tarafın kendisine kıyasla yoksul kalacak olan tarafa ödediği tutar olarak açıklayabileceğimiz yoksulluk nafakası, ülkemizde sosyo-ekonomik duruma baktığımızda çalışmayan tarafın genelde kadınlardan oluşması nedeniyle kadına ödenmekle, yoksulluğa düşen taraf erkek ise erkeğe de ödenmesine karar verilebilecek türde bir nafakadır.

Tedbir nafakası ise bu iki nafakanın yargılama süreci devam ederken ödenmesi amacıyla hakim tarafından karara bağlanır.

Nafakanın tahsili sürecinde, mahkeme ilamının kesinleşmesi beklenmeyeceği gibi, kendine özgü yapısı nedeniyle ödenmemesi durumunda şikayete bağlı olarak hapis yaptırımına hükmedilebilmektedir.

Tazminat:

Yukarıda saydığımız boşanma sebepleri aynı zamanda evliliğin sonlanmasında kusur sayıldığından bu kusurlara dayanarak, zenginleşmeye yahut fakirleşmeye sebep olmayacak şekilde maddi ve manevi tazminat isteyebilir. Hükümle birlikte bu yönden de talep doğrultusunda karar verilebilir ancak, dava dilekçesinde miktarlar belirlenirken avukat yardımı alınması, reddedilen kısım üzerinden doğacak karşı vekalet ücreti de göz önünde bulundurulduğunda uzmanlık gerektirir.

Mal paylaşımı:

1 Ocak 2002 tarihinde yapılan kanun değişikliği nedeniyle tarafların evlendikten sonra edindiği mallar edinilmiş mal olarak addedildiğinden, boşanmanın mali sonuçlarından biri olarak, taraflar bu malların değerlerinin belirlenerek taraflar arasında eşit oranda paylaşımı yoluna gidilir. Bu konuda hangi malın kişisel hangisinin edinilmiş mal olduğunun tespiti ve buna göre tasfiyesi hususunda uzman yardımı almak önemlidir.

Yine tarafların kişisel mallarına bir tarafın katkıda bulunması yahut değerinin artışına sebep olması durumunda belirli oranlarda katkı payı yahut değer artışı nispetinde alacak talep edilmesi durumunda da uzmanlık gerektiren hesaplamalar yapılmakta, dosya uzman bilirkişilerce incelenip rapora göre hüküm verilse de bu raporların itirazı sürecinde de yine avukat yardımı almak oldukça önemlidir.

Taraflar evlenme memurluğuna başvurdukları sırada mal ayrılığı, mal ortaklığı, paylaşımlı mal ayrılığı gibi farklı mal rejimleri seçebilecekleri gibi, bu seçimi aralarında sözleşme düzenleyerek noterde de (onaylama veya düzenleme şeklinde) yapabilirler, sözleşme düzenlenmesi ve taraflarının haklarının anlatılıp aydınlatılması hususlarında da hukuki yardım almak gerekir.

Yine evlilik süresince taraflardan birinin istemi üzerine, haklı bir sebebin varlığı halinde dava açılarak olağanüstü mal rejimine (mal ayrılığına) geçmek de mümkündür.

Kural olarak tarafların evlendikten sonra aldığı her mal edinilmiş mal olup, kişisel mallar dışında kalan mallar edinilmiş mal sayılıp paylaşıma girmektedir.

Edinilmiş mallar: (TMK 216)

1. Çalışmasının karşılığı olan edinimler,

2. Sosyal güvenlik veya sosyal yardım kurum ve kuruluşlarının veya personele yardım amacı ile kurulan sandık ve benzerlerinin yaptığı ödemeler,

3. Çalışma gücünün kaybı nedeniyle ödenen tazminatlar,

4. Kişisel mallarının gelirleri,

5. Edinilmiş malların yerine geçen değerler.

Kişisel mallar tasfiyeye girmez:

Kişisel mallar: (TMK 220)

1. Eşlerden birinin yalnız kişisel kullanımına yarayan eşya,

2. Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,

3. Manevî tazminat alacakları,

4. Kişisel mallar yerine geçen değerler.

İddet müddeti:

Boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 300 gün geçmeden kadının başka bir kişiyle evlenmesi kanunen yasaklanmış olmakla, kadının hamile olmadığını kanıtlaması halinde iddet müddetinin kaldırılması ve evlenmesi mümkündür. Hukuk büromuz bu davada da hizmet vermektedir.